1. Profil odtwarzanej postaci

Dołączył: 20 Mar 2016 Posty: 97 Przeczytał: 0 tematów Ostrzeżeń: 0/5

Witaj!

W poniższych postach znajdziesz opisy odtwarzanych przez nas rejonów, co pomoże Ci wybrać zasięg odtwarzanej kultury materialnej, zwyczajów itp.

Dołączył: 20 Mar 2016 Posty: 97 Przeczytał: 0 tematów Ostrzeżeń: 0/5

1. Słowianin Zachodni
członek plemienia Polan

Głównie interesują nas tereny będące nieprzerwanie w okresie od X do XI wieku pod panowaniem Mieszka i jego następców a zatem Wielkopolska i jej ośrodki handlowe, grody i cmentarzyska ulokowane na terenie miejscowości takich jak: Poznań, Gniezno, Giecz, Ostrów Lednicki, Bnin, Moraczewo, Ląd, Dziekanowice, Młodzików. Ten rejon stanowi nasze główne źródło znalezisk archeologicznych.

[link widoczny dla zalogowanych]

Mapy: 1. Wikipedia, Zasięg państwa Mieszka 2. wlaczpolske.pl, Zasięg państwa Bolesława Chrobrego

Niestety znalezione do tej pory artefakty nie pozwalają na pełne odtwórstwo postaci dlatego jeśli zabraknie nam niezbędnego lub naprawdę istotnego dla statusy naszej postaci znaleziska musimy zwrócić się w kierunku innych ośrodków. Najbliższymi kulturowo Słowianom piastowskim są tereny dzisiejszego Śląska z okresu, w którym panowali na jego obszarze Piastowie albo okolice Włocławka (m. in. Brześć Kujawski).

W roku 990 teren znany nam dziś jako Śląsk zostaje odebrany Czechom i dołączony do państwa Mieszka, który znajdować się będzie pod panowaniem piastów do czasu najazdu księcia Brzetysława w 1039 roku. W 1050 roku znów zostaje odebrany Czechom tym razem przez Kazimierza I Odnowiciela. Od tego momentu Śląsk aż do końca XI wieku pada ofiarą najazdów Czechów, jednakże dalej pozostaje pod panowaniem Piastów, niekiedy na mocy wypłacanego Czechom trybutu. Ważnymi ośrodkami Śląska są m. in.: Wrocław, Opole.

Jeśli jednak w żadnym z wymienionych terenów nie znaleziono do tej pory przedmiotów totalnie niezbędnych możemy skorzystać z ikonografii. Tutaj interesują nas głównie dwie księgi: Psałterz Stuttgardzki i Złoty Kodeks Pułtuski.

[link widoczny dla zalogowanych]
3. Od lewej: Psałterz Stuttgardzki, Złoty Kodeks Pułtuski

Ten pierwszy został stworzony w okresie 820 - 830 roku w państwie franków rządzonych przez dynastię Karolingów. Przedstawia on 316 ilustracji wraz z opisem Księgi Psalmów w Obrządku Galicyjskim. Rekonstruktora powinny zainteresować sylwetki franków - głównie ich ubiór i uzbrojenie.
Jeśli jesteś uważnym czytelnikiem zapewne zauważyłeś pewną nieścisłość w kontekście okresu.

Na ratunek przychodzi nam druga księga. Została sporządzona w okolicy 1080 i już nie w kraju Franków, lecz na terenie Czech. Złoty Kodeks Pułtuski (nazywany również Ewangeliarzem Płockim) otrzymał od Judyty czeskiej król Władysław I Herman. Księga została sporządzona według Ratyzbońskiej (Niemcy) szkoły malarstwa miniaturowego. Pomimo niemalże 250 lat różnicy między datami powstania ksiąg przedstawione w nich postacie noszą ubrania w niemalże niezmienionej formie co potwierdza używanie wymienionych w nich krojów przez cały ten czas na terenie Europy Zachodniej. W raz z przyjęciem Chrześcijaństwa zarówno Czechy jak i Polska prowadziła wymianę handlową i kontakt z Zachodem. Wiemy również o kroju strojów Skandynawskich, które w swoim najprostszym typie są tożsamy z wcześniej wymienionymi. Choć nie są to źródła idealne pozwalają nam zrekonstruować krój strojów podstawowych, a także tych zarezerwowanych dla możnych.

Żadnego zaś problemu nie sprawi nam uzbrojenie. Ostrów Lednicki w raz z największymi piastowskimi ośrodkami zapewnia nam go w olbrzymiej ilości.

[link widoczny dla zalogowanych]

Poniżej zamieściłem przykład zrekonstruowanej postaci przeciętnej majętności Wielkopolanina.

Ubiór i jego elementy:
*Koszula w kroju z Ikonografii (PS, ZKP), czyli zwężane rękawy, dwa kliny rozszerzające po bokach, szyja wykrojona w łódeczkę z wycięciem na jej środku.
*Spodnie - tutaj niestety jedyne co możemy powiedzieć to to, że były. Ikonografia pokazuje że mogły mieć zwężane bądź "normalne" nogawki. Jedyne znaleziska spodni na skale całej Europy, których stan zachowania pozwala na ich zreplikowanie to spodnie kultury plemion germańskich z okresu wcześniejszego (np. Thorsberg, III-IV wiek). Najprostszym rozwiązaniem były spodnie dwuczęściowe z szyciem po wewnętrznej stronie nogawek.
*Owijacze lub nogawice - widoczne na Ikonografii (PS, ZKP)
*Niskie buty - Znaleziska z Opola
*Pasek - Najpopularniejszym typem występującym nie tylko na terenie Wielkopolski były stalowe klamry D-kształtne
*Nożyk - w skórzanej pochewce, krótki nożyk osobisty noszony na szyi bądź przy pasie. Znaleziska z Giecza

Uzbrojenie:
*Toporek - np. typu A wg. typologi Iana Petersena. Znaleziska z Jeziora Lednickiego
*Nóż bojowy - znalezisko z Młodzikowa
*Sulica (oszczep lub włócznia) - znalezisko z Jeziora Lednickiego, np. z grotem w typie znanym od XI wieku tzw. "liściowatym"
*Szczyt (tarcza) - niestety nie zachowały się żadne pełne znaleziska, nie licząc stalowego umba i okuć rantu tarczy analogicznych do znalezisk ze Szwedzkiej Birki, gdzie jak wiemy używane były tarcze okrągłe. Najbliżej jednak naszych terenów są znalezione tarcze okrągłe z Litwy, niemalże w pełni zachowany egzemplarz tarczy z umbem stalowym i fragment tarczy z umbem drewnianym.

Inne ciekawe znaleziska:
Torebka skórzana z Gniezna, Krajki z Opola, Hełmy jednoczęściowe z Ostrowa i j. Orchowskiego, Kaptorga z Woreczek kultowy z Opola, Miecze z Ostrowa Lednickiego, Wysokie buty z Opola, Lniana koszula spodnia (PS), Pierścień taśmowy z Opola, Pasiaki z Opola, damskie ciżmy zdobione z Opola (ażurowe i haftowane)

Polecana literatura:
Kultura materialna:
1. Spis literatury nt. Giecza przygotowany przez Rezerwat Archeologiczny w Gieczu: [link widoczny dla zalogowanych]
2. "Opole w wiekach X-XII" Włodzimiesz Hołubowicz, wyd. Śląsk 1956
3. "Topory średniowieczne z Ostrowa Lednickiego i Giecza" P. Sankiewicz, A. M. Wyrwa [link widoczny dla zalogowanych]
4. "Badania na Ostrowie Tumskim w 1975 roku" Silesia Antiqua, tom XIX. Ossolineum, Wrocław - Warszawa - Kraków - Gdańsk 1977
5. "Ein Reiches Graeberfeld aus dem 10./11. Jh. in Sowinki bei Poznań". "Slavia Antiqua", tom XXXVI, Andrzej Krzyszkowski

Podstawy historii:
1. "Słowianie zachodni Początki państwowości", Michałek Andrzej, wyd. Bellona
2. "Studia nad początkami państwa Polskiego" Gerard Labuda, wyd Templum wszystkie tomy[img][/img]

Dołączył: 20 Mar 2016 Posty: 97 Przeczytał: 0 tematów Ostrzeżeń: 0/5

2. Słowianin Zachodni
członek plemienia Pomorzan

W dzisiejszej północno-zachodniej Polsce rozpościerają się dawne siedziby wielkiego plemienia Pomorzan. Teren ten nazywany jest Pomorzem Gdańskim (lub Wschodnim). Odtwórce Pomorzanina interesować powinny grody takie jak Gdańsk, Kołobrzeg, Szczecin, Białogard, Nakło, Garzec Wielki, Gniew, Pyrzyce, Stargard Gdański, Tczew, czy Kałdus i wielokulturowy Wolin.

Do lat 90. X wieku Pomorzanie byli niezależnym i pogańskim ludem stawiającym czynny opór Piastom. W raz z Wieletami odpierali agresję piastowską, aż do momentu gdy zostali ujarzmieni i włączeni do Państwa Piastów. Po śmierci Bolesława Chrobrego Pomorzanie podnieśli bunt i znów stali się plemieniem autonomicznym. Następnie, prawdopodobnie w 1046 Kazimierz Odnowiciel ponownie przyłącza ziemie Pomorzan do Państwa Piastowskiego. Jego następca Bolesław Śmiały traci Pomorze na skutek kolejnego buntu. Kolejne próby Piastów spełzały na niczym aż do początku XII wieku. Pod jego koniec Pomorzanie przyjmują chrzest z ręki Duńskich cystersów. Od X do XI wieku jak widać Pomorzanie pragnęli zachować swą niezależność zarówno pod względem polityki jak i religii.

Co do religii i zwyczajów warto wspomnieć iż najwięcej potwierdzeń w kwestii wiedzy nt. słowiańskich bogów i bóstw odnaleziono właśnie na Pomorzu i Połabiu. Przykładem są nie tylko figurki i wisiorki kultowe (np. Świętowit-zawieszka z Wolina), ale również miejsca kultu takie jak Radogoszcz i Starogard Wagryjski na Połabiu, Szczecin, czy a wreszcie Kałdus na granicy z Prusami.

Odtwórcy słowiańskich Pomorzan pomimo wielu bogatych stanowisk archeologicznych muszą polegać na znaleziskach lub ikonografii z innego obszaru. W zależności od wybranego głównego ośrodka mogą wybrać jeden teren dodatkowy, który uzupełni ich rekonstrukcyjny inwentarz. Sugeruje się graniczącą z Pomorzem wschodnią część Związku Wieleckiego.

W kwestii ubioru tekstylnego musimy znów zaglądnąć do Psałterza Stuttgardzkiego by odtworzyć wykroju ubiorów.

Uzbrojenie Pomorzan możemy zaczerpnąć z wielu stanowisk archeologicznych uniezależniając się od Ostrowa Lednickiego. Choć w zasadzie nie będzie problemu by i stamtąd sięgnąć po znaleziska o ile ograniczymy się do czystego Pomorza Gdańskiego rezygnując ze znalezisk połabskich.

Poniżej zamieściłem przykład zrekonstruowanej postaci przeciętnej majętności Pomorzanina:

*Koszula w kroju z Ikonografii (PS, ZKP), czyli zwężane rękawy, dwa kliny rozszerzające po bokach, szyja wykrojona w łódeczkę z wycięciem na jej środku.
*Spodnie - tutaj niestety jedyne co możemy powiedzieć to to, że były. Ikonografia pokazuje że mogły mieć zwężane bądź "normalne" nogawki. Jedyne znaleziska spodni na skale całej Europy, których stan zachowania pozwala na ich zreplikowanie to spodnie kultury plemion germańskich z okresu wcześniejszego (np. Thorsberg, III-IV wiek). Najprostszym rozwiązaniem były spodnie dwuczęściowe z szyciem po wewnętrznej stronie nogawek.
*Owijacze lub nogawice - widoczne na Ikonografii (PS)
*Niskie Buty - Znalezisko z Gdańska
*Pasek - Najpopularniejszym typem występującym nie tylko na terenie Pomorza były stalowe klamry D-kształtne
*Nożyk - znalezisko z Wolina

Uzbrojenie:
*Toporek - Znalezisko z Kołobrzegu
*Nóz bojowy - Znaleziska Saexów z Połabia* (wymagane dokładne źródło)
*Sulica - (wymagane dokładne źródło)
*Szczyt - na Pomorzu i Połabiu mamy znaleziska takie jak duże, drewniane umbo z Gross Raden, a także pozostałosci tarczy z [ ]. Nie mniej jednak tarcza okrągła ze stalowym umbem również się nada.

Inne ciekawe znaleziska:
Hełm segmentowy ze Schwerinsburga, Haftowane ciżmy z Gdańska, Buty z Gdańska, Wysokie buty z Wolina, Pochwa mieczowa z Gdańska, Kaptorga z Gdańska, Trzewik pochwy mieczowej z Gdańska, Zausznice z Gdańska, Pasiaki z Gdańska, Koser ze Stargardu Szczecińskiego, Miecz ze Szczecina, Lunula z Wicmic, Bransoleta z Kałdusa, Noż w zdobionej pochewce z Kałdusa, Nożyk z Gross Raden, Niskie buty z Gross Raden

Polecana literatura:
1. Eugeniusz Cnotliwy "Rzemiosło rogownicze na Pomorzu wczesnośredniowiecznym", Ossolineum i Wydawnictwo PAN, Wrocław - Warszawa - Kraków - Gdańsk 1973
2. "Historia Gdańska", praca zbiorowa, tom I - do roku 1454. Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1978, 1985
3. H. Wiklak "Polskie obuwie wczesnośredniowieczne z VIII-XIII w. na podstawie wykopalisk"; Materiały wczesnośredniowieczne, tom VI. Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 1969
4. Romana Barnycz-Gupieniec Naczynia drewniane z Gdańska w X-XIII wieku, z serii Acta Universitatis Lodzensis, nr 8. Łódzkie Towarzystwo Naukowe i Ossolineum we Wrocławiu, Łódź 1959
5. Witold Hensel Słowiańszczyzna wczesnośredniowieczna. Zarys kultury materialnej. PWN, Warszawa 1987, wyd. IV uzupełnione
6. Szczecin wczesnośredniowieczny. Nadodrzańskie centrum, Anna B. Kowalska, Marek Dworaczek, Wydawnictwo: FNP / IAIE / TRIO
7. Słowianie Połabscy. Dzieje zagłady. Robert F. Barkowski
8. Słowianie Połabscy. Jerzy Strzelczyk

Dołączył: 20 Mar 2016 Posty: 97 Przeczytał: 0 tematów Ostrzeżeń: 0/5

3. Słowianin Zachodni
Członek plemienia Ślężan

Jedno z największych plemion lechickich zamieszkujących niegdyś ziemie dzisiejszej Polski. Ze względu na położenie geograficzne teren tego plemienia przechodził z rąk do rąk co uwidocznione jest przez pozostawione artefakty.
Uogólniając teren Śląska znajdował się pod zwierzchnictwem najpierw państwa Wielkich Moraw od końca IX wieku, później przez Czechy przez większość trwania X wieku. Lata 80 i 90. X wieku i niemalże cały wiek XI zaś to okres włączenia Śląska do Państwa Piastowskiego (jedynie w 1039 po najeździe Księcia Brzetysława Śląsk zostaje odebrany Piastom na 11 lat).

Najistotniejszymi ośrodkami Śląska były przede wszystkim Opole i Wrocław. Pierwsze powstało w II poł X wieku. Miasto to znajdowało się na tzw. Szlaku Bursztynowym, dzięki czemu w mieście rozkwitał handel. Wrocław z kolei pojawia się w źródłach już na początku XI wieku. Był jednym z ważniejszych miast Państwa Piastów. W 985 roku Mieszko I buduje w okolicy gród, dokładnie na Ostrowie Tumskim. Przez lata miasto dobrze prosperuje. W XI wieku mieszka tam ok 800 osób, a znaleziska archeologiczne potwierdzają wysoką rangę tego ośrodka.

Rekonstruujący członka plemienia Ślężan musi zdecydować, który wybrać okres historyczny. Jest to bardzo istotne, ze względu na różne w skutkach wpływy Czech czy państwa Piastów.
Wybierając X wiek odtwórca Ślężanina czerpać może ze znalezisk Czeskich w celu dopełnienia swojego inwentarza. Przy XI wieku skieruje się bardziej na północ by korzystać ze znalezisk Wielkopolskich.

Ubiór i jego elementy:
*Koszula w kroju z Ikonografii (PS, ZKP), czyli zwężane rękawy, dwa kliny rozszerzające po bokach, szyja wykrojona w łódeczkę z wycięciem na jej środku.
*Spodnie - tutaj niestety jedyne co możemy powiedzieć to to, że były. Ikonografia pokazuje że mogły mieć zwężane bądź "normalne" nogawki. Jedyne znaleziska spodni na skale całej Europy, których stan zachowania pozwala na ich zreplikowanie to spodnie kultury plemion germańskich z okresu wcześniejszego (np. Thorsberg, III-IV wiek). Najprostszym rozwiązaniem były spodnie dwuczęściowe z szyciem po wewnętrznej stronie nogawek.
*Owijacze lub nogawice - widoczne na Ikonografii (PS, ZKP)
*Niskie buty - Znaleziska z Opola, Wrocławia
*Pasek - Najpopularniejszym typem występującym nie tylko na terenie Wielkopolski były stalowe klamry D-kształtne
*Nożyk - w skórzanej pochewce, krótki nożyk osobisty noszony na szyi bądź przy pasie, znaleziska z Opola

Uzbrojenie:
*Toporek - np. typu A wg. typologi Iana Petersena. Znaleziska z Jeziora Lednickiego
*Nóż bojowy - znalezisko z Młodzikowa lub Czech
*Sulica (oszczep lub włócznia) - znalezisko z Jeziora Lednickiego, np. z grotem w typie znanym od XI wieku tzw. "liściowatym"
*Szczyt (tarcza) - niestety nie zachowały się żadne pełne znaleziska w Polsce, nie licząc stalowego umba i okuć rantu tarczy analogicznych do znalezisk ze Szwedzkiej Birki, gdzie jak wiemy używane były tarcze okrągłe. Najbliżej jednak naszych terenów są znalezione tarcze okrągłe z Litwy, niemalże w pełni zachowany egzemplarz tarczy z umbem stalowym i fragment tarczy z umbem drewnianym. Ewentualnie znane jest nam znalezisko tarczy owalnej, profilowanej z Mikulczyc datowanej na IX wiek. Tarcza ta pozbawiona jest umba, a trzymanie stanowią pasy skórzane.

Inne ciekawe znaleziska:
Torebka skórzana z Gniezna, Krajki z Opola, Hełmy jednoczęściowe z Ostrowa i j. Orchowskiego lub Hradska, Ołumuńca, Stormovki, Kaptorga z Woreczek kultowy z Opola lub kaptorgi czeskie, Miecze z Ostrowa Lednickiego, Wysokie buty z Opola, Lniana koszula spodnia (PS), Pierścień taśmowy z Opola lub Mikulczyc, Pasiaki z Opola, damskie ciżmy zdobione z Opola (ażurowe i haftowane), zausznice czeskie, hełm św. Wacława, ozdoby z Mikulczyc (głównie krzyże i enkolpiony)

Polecana literatura:

1. H. Wiklak "Polskie obuwie wczesnośredniowieczne z VIII-XIII w. na podstawie wykopalisk"; Materiały wczesnośredniowieczne, tom VI. Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 1969
2. Witold Hensel Słowiańszczyzna wczesnośredniowieczna. Zarys kultury materialnej. PWN, Warszawa 1987, wyd. IV uzupełnione
3. Opole w wiekach X-XII (1956), Włodzimierz Hołubowicz
4. "Badania na Ostrowie Tumskim w 1975 roku" Silesia Antiqua, tom XIX. Ossolineum, Wrocław - Warszawa - Kraków - Gdańsk 1977

Dołączył: 20 Mar 2016 Posty: 97 Przeczytał: 0 tematów Ostrzeżeń: 0/5

4. Słowianin Zachodni
Członek plemienia Wiślan

CDN

Dołączył: 20 Mar 2016 Posty: 97 Przeczytał: 0 tematów Ostrzeżeń: 0/5

5. Słowianin
członek plemienia Lędzian

CDN

Dołączył: 20 Mar 2016 Posty: 97 Przeczytał: 0 tematów Ostrzeżeń: 0/5

6. Słowianin
członek plemienia Mazowszan

Dołączył: 20 Mar 2016 Posty: 97 Przeczytał: 0 tematów Ostrzeżeń: 0/5

7. Madziar
przybysz z Węgier

Koczownicy są wyjątkowo charakterystyczną grupą plemion. Stanowili postrach Europy niemalże od samego początku trwania Wczesnego Średniowiecza. Na samym początku warto co nieco dowiedzieć się o tzw. Kaganacie Chazarskim by zrozumieć fenomen niesamowitej siły koczowników, w tym właśnie Madziarów.

No właśnie Kaganat Chazarski. Była to federacja plemion (m. in. Alanowie, Madziarowie, Bułgarowie, Pieczyngowie) której przewodzili Chazarowie. Plemiona te łączyła geneza - zdecydowana większość wywodziła się z kręgu kulturowego ludów tureckich. Kaganat powstał po rozpadzie kaganatu zachodniotureckiego w VII wieku nad Wołgą i Donem. O potędze Kaganatu świadczył fakt iż niemalże 25 plemion, w tym władcy Kijowa płaciło mu trybut. Od IX wieku członkowie Kaganatu mieli przejść na Judaizm co wywołało bunt niektórych plemion, które jednocząc się z chrześcijanami i muzułmanami zbrojnie występowały przeciw Kaganowi. Potęga Kaganatu upada w II poł X wieku za sprawą działań najpierw kijowskiego kniazia Świętosława, a potem Władysława Wielkiego.

Poświadczenia świadectwa występowania Madziarów na terenie wiele nie wykraczającym za wschodnią dzisiejszej polski, będącej jednocześnie terenem granicznym madziarskiej części wpływów Kaganatu Chazarskiego są liczne. Na uwagę zasługują znaleziska w Panowie (Ukraina), Czernichowie i Gułbiszczu (Ukraina) datowane właśnie na X wiek. Znaleziono tam typowe dla Madziarów bogato zdobione pasy a wraz z nimi Tarsoly (kaletki), szłom o budowie analogicznej do znalezisk z Pecs (Węgry). Prócz tego buty wysokie z Brześcia Litewskiego (Białoruś), czy liczne znaleziska szabli i czekanów z bliskiej okolicy wyżej wymienionych.

Najbliższym jednak profilowi naszej drużyny są znaleziska madziarskie z Przemyśla. Jak wiemy Przemyśl należał do piastów już na przełomie X i XI wieku. Znaleziono bowiem na jego terenie Palatium analogiczne do tych z Ostrowa Lednickiego i Gniezna.

Znaleziska, o których mówię to Tarsoly okuta wieloma elementami ozdobnymi (analogicznie do znalezisk z Węgier i Birki), a także charakterystyczny pas z okuciami. Najważniejszym jednak potwierdzeniem jest w ogóle fakt występowania na terenie Przemyśla całego cmentarza madziarskiego co poświadcza, że osiedlili się na tym terenie. Historycy do niedawna przypisywali występowania Madziarów na tamtym terenie do okresu agresji Kaganatu. Obecnie jednak bardziej skłaniają się w kierunku teorii mówiącej o osiedleniu się pogańskich wygnańców z Węgier za czasów Stefana I w I ćw. XI wieku. Warto wspomnieć również o znalezisku szabli na Śląsku w Czechowicach, charakterystycznej broni koczowniczej.

Więcej na temat podstawowej wiedzy o Madziarach możesz przeczytać w wyróżnionej pracy pisemnej Almos'a, dostępnej na forum.

Odtwórstwo Madziara jest zdecydowanie bardziej wymagające. Zarówno pod względem finansowym i kulturowym co należy mieć na uwadze wybierając tą kulturę do odtwórstwa.

Największą trudność w odtwórstwie Madziara sprawia fakt, że niemalże wszystkie znaleziska grobowe jakie zostały do tej pory odkryte należą do elity, a zatem najwyższej grupy społecznej. Zgodnie jednak z regułą powszechności na pełną (i w tym przypadku jak bardziej jest to możliwe) poprawną rekonstrukcję pozwolić mogą sobie tylko drużynnicy starsi. Jednakże, żeby umożliwić skosztowania życia koczownika również wszystkim chętnym uwolnionym wprowadzamy parę kompromisów kosztem historyczności. Więcej na ten temat napisane zostało w 3. rozdziale Niezbędnika Kandydata pt. "Ranga a inwentarz".

Dołączył: 20 Mar 2016 Posty: 97 Przeczytał: 0 tematów Ostrzeżeń: 0/5

8. Norman
Przybysz z północy

Moda na wikingów trwa w zasadzie już od XIX wieku jeśli nie dłużej. Od wagnerowskich oper po filmy kostiumowe, komiksy i seriale. Fenomen popkultury, a także archeologii. O wikingach wiemy zdecydowanie więcej niż o Słowianach. Zawdzięczamy to wybitnym archeologom skandynawskim, którzy stali się wzorem dla innych badaczy wczesnego średniowiecza. Mowa oczywiście o m. in. Ianie Petersenie czy Indze Hagg.

Nieprzerwanie od wielu lat odkrywane są nowe artefakty pozostawione po Skandynawach. Co dla nas najważniejsze również w Polsce. Wiemy na pewno, że wikingowie byli u nas. A nawet więcej. Walczyli po stronie Piastów jako ich najemnicy, zakładali wioski na Pomorzu, czy byli chowani według skandynawskiej tradycji na cmentarzyskach wielkopolskich. Wikingowie pojawiają się na terenie dzisiejszej polski już w IX wieku.

Przykładów asymilacji wikińsko-słowiańskiej jest wiele. Nie tylko w Polsce, ale również wszędzie tam gdzie wędrowali. Znanym zjawiskiem było przenoszenie się Skandynawów i osiedlanie się w odległych od Skandynawii krainach. Wielu z nich właśnie tak postąpiło pojawiając się na Pomorzu. Po części pruskiej, gdzie żyły plemiona bałtyckie założyli Truso (okolice dzisiejszego Elbląga). Na zachodniej części Pomorza zaś wikingowie przybyli do słowiańskiego Wolina, gdzie także osiedlili się.

Przy Wolinie warto się zatrzymać bowiem jest to miejsce niezwykle istotne. Na wyspie tej znajdowało się miasto portowo-handlowe na bardzo ważnym szlaku handlowym. Miało pomieścić aż 300 statków i skrywać się za potężnymi na tamte czasy fortyfikacjami. Jak wcześniej wspomniano, najprawdopodobniej w IX wieku pojawili się tam wikingowie - zarówno kupcy jak i wojownicy.

Wróćmy jeszcze na chwilę do wiosek wikińskich. Jak wiemy wikingowie na obce ziemie zabierali ze sobą swoje kobiety, gdzie później razem z nimi zamieszkiwali. Potwierdzają to groby skandynawskie znaleziono na terenie Pomorza. Przykładem są miejscowości takie jak Bardy, czy Ciepłe koło Gniewu.

Ślady bytowania wikingów znajdziemy również, jeśli nie przede wszystkim w Wielkopolsce. Bogate cmentarzyska wikińskie, często znajdujące się nieopodal cmentarzysk drużynników i możnych Słowian. Fakt występowania tak licznych cmentarzysk właśnie w Wielkopolsce, kolebce Państwa Piastów potwierdza poniekąd fakt występowania w szeregach piastów wikińskich najemników. Warto spojrzeć chociażby na zagadkowy grób możnego wikinga z Bodzi, czy liczne znaleziska bogato zdobionej biżuterii skandynawskiej.

Musimy sobie zdać jednak sprawę, że archeologowie badali groby głównie bardzo wysokiej rangi. Chowano głównie najbogatszych, którzy mogli sobie pozwolić na dalekie podróże kupieckie i z nich powracać. Zapewne miał tu duży wpływ handel niewolnikami, z którego słynęło Państwo Mieszka. Nie mniej jednak fakt znalezienia grobów, cmentarzysk i pozostałości grodów stricte skandynawskich pozwala na zgodną z zasadami drużyny rekonstrukcję.

Skupiać się będziemy na znaleziskach z wcześniej wymienionych terenów mających analogie do artefaktów skandynawskich. Rekonstrukcje dopełnimy znaleziskami Danii ze względu na najbliższe sąsiedztwo, a także powiązania historyczne.

Mamy więc naprawdę spore pole do popisu. Tekstylia z Hedeby pozwalają na pełną rekonstrukcje stroju bez sięgania po inne źródła. Reszta znalezisk z nie tak odległej Danii pozwalają na pełne odtwórstwo każdej warstwy społecznej oraz co rzadkie - płci. Buty, broń a także wszelkiej maści ozdoby znajdziemy już na terenie Pomorza, a także Wielkopolski.

Poniżej zamieściłem rekonstrukcję sylwetki przeciętnego najemnego, skandynawskiego woja w służbie piastów:

Ubiór (M):
Kaptur z ogonem (Hedeby) - tego typu kaptury były charakterystyczne dla Skandynawów. Potwierdzają to również malowidła na tzw. kamieniach runicznych m. in. ze szwedzkiego Laarbo
Koszula dwuklinowa (oprac. Inga Hagg)
Kaftan otwarty (Hedeby) - używany w Skandynawii już od epoki Vendel kaftan tego typu został odnaleziony w Hedeby i zadatowany na IX-X wiek. Co ciekawe prawdopodobnie ten egzemplarz był obszyty futrem zwierzęcym. Tego typu praktyka została potwierdzona przez inne znaleziska w Danii - np. obszycia płaszcza Jarla z Mammen.
*Spodnie - tutaj niestety jedyne co możemy powiedzieć to to, że były. Ikonografia pokazuje że mogły mieć zwężane bądź "normalne" nogawki. Jedyne znaleziska spodni na skale całej Europy, których stan zachowania pozwala na ich zreplikowanie to spodnie kultury plemion germańskich z okresu wcześniejszego (np. Thorsberg, III-IV wiek). Najprostszym rozwiązaniem były spodnie dwuczęściowe z szyciem po wewnętrznej stronie nogawek.
Buty (Wolin) - wysokie buty zapinane na 3 skórzane guzy o budowie analogicznej do znalezisk z Hedeby
Pasek z klamrą D-kształtną
Nogawice (Hedeby)/owijacze (Hedeby)- w Hedeby znaleziono fragmenty zarówno nogawic jak i owijaczy

Ubiór (K):
Kaptur z ogonem (Hedeby) - tego typu kaptury były charakterystyczne dla Skandynawów. Potwierdzają to również malowidła na tzw. kamieniach runicznych m. in. ze szwedzkiego Laarbo
Suknia dwuklinowa lub czeteroklinowa (oprac. Inga Hagg)
Smokkr (Kostrup) - suknia fartuchowa, jeden z najbardziej charakterystycznych elementów skandynawskiej garderoby kobiecej
Pasek z klamrą D-kształtną
Nogawice (Hedeby) / Skarpety naalbindingowe - Naalbinding to znana w Skandynawii technika podobna do szydełkowania pozwalająca na tworzenie ciepłej bezwszwowej odzieży takiej jak skarpety, rękawice czy czapki.
Buty (Hedeby) - niskie buty zapinane na pojedynczy guz

Uzbrojenie:
Hełm jednoczęściowy - wizerunek w takim hełmie widoczny jest na kamieniu runicznym z Gotlandii

Toporek typu A wg. Petersena
Saex z Hedeby (długi nóż bojowy)
Topory duńskie typu M wg. Petersena (Ostrów Lednicki)- typowa dla Skandynawskich wojowników broń o asymetrycznym kształcie żeleźca

Inne ciekawe znaleziska:
Torby z Hedeby (Dania) i Uppsali (Szwecja), Zapinki żółwiowe (K) - liczne znaleziska duńskie, krajki, lniana koszula z Viborga (odświętna koszula o egzotycznym kroju z Danii), Pasbyxory z Hedeby (arystokratyczne spodnie o bardzo szerokiej nogawce) i wiele, wiele innych

Literatura:
1. Wolin w średniowiecznej tradycji skandynawskiej, Jerzy Morawiec

Dołączył: 20 Mar 2016 Posty: 97 Przeczytał: 0 tematów Ostrzeżeń: 0/5

....

Dołączył: 20 Mar 2016 Posty: 97 Przeczytał: 0 tematów Ostrzeżeń: 0/5

.........

Dołączył: 20 Mar 2016 Posty: 97 Przeczytał: 0 tematów Ostrzeżeń: 0/5

..................

Dołączył: 20 Mar 2016 Posty: 97 Przeczytał: 0 tematów Ostrzeżeń: 0/5

xxxxxxxxx

Dołączył: 20 Mar 2016 Posty: 97 Przeczytał: 0 tematów Ostrzeżeń: 0/5

XXXXXXXXXXXXXXX